Wat is Glaucoom?

Glaucoom is een oogziekte waarbij de oogzenuw aangetast wordt. De vele zenuwvezels die de oogzenuw vormen sterven langzaam af waardoor je geleidelijk slechter gaat zien. Je kunt zelfs blind worden van glaucoom. Het perifere zien wordt in het begin aangetast en dit breidt zich langzaam uit totdat het centrale zien ook slechter wordt. Dit proces gaat zo geleidelijk en onopgemerkt dat een persoon met glaucoom hier niets van merkt totdat het te laat is. Glaucoom wordt hierom ook wel een sluipmoordenaar genoemd.

Wat is de oorzaak van glaucoom?

De belangrijkste oorzaak van glaucoom is een verhoogde oogdruk. De behandeling van glaucoom is er daarom altijd op gericht de oogdruk van het oog te verlagen. Belangrijk hierbij is te weten dat glaucoom erfelijk is. Als er glaucoom in de familie voorkomt bij eerstegraads familieleden zoals ouders, broers en zussen dan is het raadzaam op volwassen leeftijd een glaucoomscreening te ondergaan bij de oogarts. Een oogdruk meten bij de opticien is niet voldoende aangezien deze normaal of zelfs laag kan zijn terwijl er toch sprake is van glaucoom. Er is aanvullend oogheelkundig onderzoek nodig bij een oogarts om het risico op glaucoom ontwikkeling in de tijd te kunnen bepalen.

Is glaucoom erfelijk?

Jazeker glaucoom is erfelijk! Als er glaucoom in de familie voorkomt bij eerstegraads familieleden zoals ouders, broers en zussen dan is het raadzaam op volwassen leeftijd een glaucoomscreening te ondergaan bij de oogarts. Een oogdruk meten bij de opticien is niet voldoende aangezien deze normaal of zelfs laag kan zijn terwijl er toch sprake is van glaucoom. Er is aanvullend oogheelkundig onderzoek nodig bij een oogarts om het risico op glaucoom ontwikkeling in de tijd te kunnen bepalen. Zie voor meer informatie het filmpje: “glaucoom in de familie, wat nu?” op YouTube channel Zita Boonman.

Wat gebeurt er bij glaucoom met de ogen?

Bij glaucoom wordt het gezichtsveld (dit is het perifere zien) van beide ogen steeds kleiner totdat je alleen nog maar door een klein kokertje/ rietje kunt kijken. Er blijft een centrale rest over waardoor je oog kan zien. In het laatste stadium van glaucoom valt de centrale rest oftewel het “kokerzien” van het oog ook weg. Het oog is dan blind geworden door glaucoom.

Wat zijn de klachten van glaucoom?

Het nare van glaucoom is dat men er niets van merkt totdat het te laat is en men min of meer blind is geworden zonder iets in de gaten te hebben gehad. Je ervaart geen pijn of irritatie en ziet niets aan de buitenkant van de ogen. Het is een sluipmoordenaar onder de oogziektes. Het eindstadium van glaucoom is kokerzien. Het is dan alsof je de wereld bekijkt door een rietje. Het centrale zien blijft lang goed maar het perifere zien wordt steeds beetje bij beetje aangetast. Het centrale gedeelte van het blikveld kan bij heel ernstig glaucoom uiteindelijk ook betrokken worden dat uiteindelijk zal leiden tot volledige blindheid. Wazig of slecht zien kan een uiting van (vergevorderd) glaucoom zijn. Je hoopt mensen te zien in een stadium van glaucoom waarbij het perifere zien nog niet of nauwelijks is aangetast en waarbij behandeling het ziekteproces dusdanig kan remmen dat men niet blind wordt door glaucoom. De opgelopen schade aan de oogzenuw door glaucoom is namelijk niet onomkeerbaar. Alles wat je kwijt bent aan perifeer zien of gezichtsveld krijgt men niet meer terug. Daarom is het belangrijk glaucoomscreening te doen als er glaucoom in de familie voorkomt.

Wat is de behandeling van glaucoom?

De belangrijkste oorzaak van glaucoom is een verhoogde oogdruk. Daarom is de behandeling van glaucoom altijd gericht op het verlagen van de oogdruk.

Het is belangrijk te beseffen dat glaucoom niet gestopt kan worden door een of meerdere behandelingen tezamen. Behandelen van glaucoom kan het proces vertragen maar helaas niet stopzetten. Reeds opgetreden glaucoomschade aan de oogzenuw met daarbij behorend slechter zicht in de periferie kan niet verbeteren door een behandeling. De behandeling is gericht op het remmen van het glaucoomproces en daarmee proberen het perifere en centrale zien zo lang mogelijk goed te houden.

Glaucoombehandeling kan bestaan uit:

1. Levenslang druppelen met glaucoom druppels die de oogdruk verlagen.
2. Selectieve laser trabeculoplastiek (SLT): een laserbehandeling die eventueel herhaald kan worden als het effect minder wordt. Hierbij stimuleer je het orgaan (trabekelsysteem) in het oog dat verantwoordelijk is voor de hoogte van de oogdruk waardoor de oogdruk daalt.
3. Perifere iridotomie laserbehandeling. Dit is een ander soort glaucoom laserbehandeling waarbij er een gaatje wordt gelaserd in de iris. Dit zorgt ervoor dat het trabekelsysteem letterlijk meer ruimte krijgt in het oog waardoor de oogdruk daalt.
4. Een combinatie van glaucoom druppels en laserbehandeling is een mogelijkheid als een van beide behandelingen afzonderlijk de gewenste oogdrukdaling niet meer halen.
5. En tenslotte kan een glaucoom operatie uitkomst bieden als glaucoomdruppels en/ of een laserbehandeling niet meer afdoende zijn om de oogdruk te verlagen tot het gewenste niveau. Een glaucoomoperatie bestaat tegenwoordig vaak uit het inbrengen van een implantaat in het oog die ervoor zorgt dat de oogdruk een stuk lager wordt.

De oogarts kan adviseren welke behandeling het meest geschikt is op welk moment van de glaucoom ontwikkeling van een patiënt.

Wat gebeurt er bij een glaucoomlaser?

Er zijn twee soorten glaucoomlasers. De selectieve laser trabeculoplastiek (SLT) en de perifere iridotomie (PI) laserbehandeling.

Bij de SLT wordt het trabekelsysteem (TS) in de kamerhoek gestimuleerd waardoor deze meer kamerwatervocht gaat afvoeren waardoor de oogdruk verlaagd. De TS is het orgaantje in het oog dat de oogdruk bepaalt en dus heel belangrijk voor de regulatie van de oogdruk. Om SLT te kunnen doen moet de kamerhoek van het oog wel goed open zijn. De kamerhoek is de hoek tussen de iris en het hoornvlies. De kamerhoek is niet bij iedereen voldoende open. Het risico hierbij is dat de kamerhoek afgesloten kan worden en er ineens een heel hoge oogdruk kan ontstaan. Dit noemen we acuut glaucoom.

Als een persoon een neiging heeft tot gesloten kamerhoeken en dus het ontwikkelen van acuut glaucoom dan is de tweede glaucoomlaser van toepassing. Bij de PI-laserbehandeling wordt er een gaatje in de iris gelaserd om de kamerhoek met hierin het TS te omzeilen. Zo kan het geproduceerde kamerwatervocht direct doorstromen via het gaatje van de iris en is het TS in de kamerhoek niet direct meer nodig.

Wat gebeurt er bij een glaucoomoperatie?

Het doel van een glaucoomoperatie is de oogdruk zo laag mogelijk te krijgen. Als men overgaat tot een glaucoomoperatie dan is het verlagen van de oogdruk niet voldoende gelukt met oogdruppels en/ of laserbehandelingen. Het trabekelsysteem (TS) in het oog is bijna bij alle soorten glaucoom operaties betrokken. Het TS in het oog bepaalt de oogdruk. Het manipuleren van het TS met een glaucoom operatie verlaagt de oogdruk.

Er zijn meerdere soorten glaucoomoperaties:

1. Glaucoom stent inbrengen in het trabekelsysteem. Hierbij wordt er een klein hol buisje in het trabekelsysteem ingebracht.
2. Filterblaas creëren onder de conjunctiva (= buitenste slijmvlieslaag van het oog). Hierbij wordt er een chirurgische doorgang gemaakt tussen het trabekelsysteem en de harde oogrok waardoor er een filterblaas ontstaat onder de buitenste slijmvlieslaag (conjunctiva) van het oog.
3. Implant inbrengen. Hierbij wordt er een drainage implantaat onder de conjunctiva gezet die in verbinding staat met de voorste oogkamer van het oog via een klein plastic buisje waardoor er veel meer afvoer van kamerwatervocht kan plaatsvinden waardoor de oogdruk mooi daalt. Bij deze operatie wordt het trabekelsysteem niet gemanipuleerd.