Staar (cataract)

Oorzaak

De natuurlijke lens van het oog bevindt zich achter de iris en hoort mooi helder te zijn om goed te kunnen zien. Lichtstralen gaan via het hoornvlies, de voorste oogkamer en de pupil naar de lens vanwaar de lichtstralen verder gaan naar het netvlies. Als de lens troebel wordt dan noemt men dit staar, ook wel cataract genoemd. Lichtstralen bereiken door de troebele lens, het netvlies veel minder goed en krachtig. Hierdoor gaan mensen met staar minder goed zien.

Klachten

Mensen met staar kunnen vele soorten klachten hebben. De meest voorkomende klacht is waziger zien van bijvoorbeeld ondertiteling van de tv, de verkeersborden of niet meer goed een boek/ krant kunnen lezen. Andere klachten zijn een andere brilsterkte die wisselt in korte tijd, dubbelbeelden, minder goed kunnen zien in het donker of bij regen doordat het contrast zwakker is, last van het zonlicht of de autokoplampen van tegenliggers door verblinding en/ of schitteringen rondom kunstlicht of verkeerslichten en de kleuren fletser zien. Het verschil tussen donkerblauw en zwart niet meer kunnen maken is een klassiek voorbeeld bij mensen met staar.

Behandeling

Staar kun je tegenwoordig goed behandelen door een staaroperatie uit te laten voeren door een oogarts die tevens opereert. Hierbij wordt de troebele natuurlijke lens vervangen door een kunstlens. Tegenwoordig zijn er meer mogelijkheden wat betreft welke kunstlens er geïmplanteerd kan worden. Afhankelijk van welke kunstlens mogelijk en geschikt is kan een persoon in meer of mindere mate brilonafhankelijk worden. Of iemand geschikt is hangt heel erg af van de conditie van de ogen. De behandelend oogarts zal de (on)mogelijkheden van de diverse kunstlenzen bespreken met de patiënt met staar om zo tot de juiste keuze te komen.

Zie voor meer informatie over een staaroperatie en de diverse lensopties de filmpjes op YouTube channel Zita Boonman: 

“Wat kan de patient verwachten tijdens een staaroperatie?”

“Staaroperatie ja of nee?”

“Bril na staaroperatie?”

“Hoe werkt een kunstlens in het oog na een staaroperatie?”

“Multifocale of monofocale kunstlens bij staaroperatie?”

“Cilindercorrectie met torische kunstlens bij staaroperatie”

De staaroperatie is de meest uitgevoerde operatie in Nederland en de rest van de wereld. Het is een relatief korte operatie die voor de meeste patiënten goed te doen is. Meestal wordt er alleen verdoofd met druppels. Deze verdovingsvorm is comfortabel voor de patiënt omdat er geen nare prikken aan te pas komen en de verdoving dusdanig krachtig en diep is dat de patiënt geen pijn of hinder ervaart tijdens de staaroperatie. Het herstel verloopt tevens gunstiger bij druppelverdoving in vergelijking tot andere vormen van lokale verdovingen met injecties.

Het is heel belangrijk dat men gedurende de operatie zo rustig mogelijk blijft liggen aangezien elke beweging invloed heeft op de staaroperatie. Het is een heel secuur werkje in een heel klein gebiedje. Daarom gebruikt de oogarts een vergrotende microscoop met een sterk en fel licht om alles goed in beeld te krijgen. In het begin kan de patiënt last hebben van dit felle licht. Het went echter vrij snel doordat het licht op een gegeven moment verblindend werkt.

Allereerst wordt er door middel van een mesje een snee van ongeveer 2.5mm ter hoogte van het hoornvlies gemaakt. Via deze incisie kan de voorste oogkamer, iris, pupil en lens bereikt worden. Dit gebiedje heeft de omvang van gemiddeld ongeveer een kwart milliliter (0.25ml) in een gemiddeld oog en is de mini-werkruimte waarin de staaroperatie plaatsvindt. Er wordt gebruik gemaakt van een apparaat (phaco-machine) die door middel van ultrasone trillingen de lens vergruist. Als de troebele natuurlijke lens is verwijderd kan de nieuwe kunstlens in het eigen lenszakje worden geplaatst. Dit alles gebeurt zonder het plaatsen van hechtingen.

Ter bescherming wordt er meestal een oogverband geplaats op het geopereerde oog. Dit beschermende verbandkapje mag de volgende dag worden verwijderd waarna er gestart kan worden met de ontstekingsremmende druppeltjes. Het plastic kapje wordt vervolgens alleen tijdens het slapen tot een week na de staaroperatie gedragen.

Gemiddeld genomen doen oogartsen in Nederland veel staaroperaties. Men is ervaren en over het algemeen is hierdoor het voor de meeste patiënten een redelijk comfortabele gebeurtenis ondanks dat het een eng idee is dat men aan de ogen wordt geopereerd. Er zijn natuurlijk altijd uitzonderingen op de regel en ieder ervaart het op zijn eigen manier. Luister daarom niet naar praatjes van anderen dat het niet zoveel voorstelt en het een fluitje van een cent is. Aangezien iedereen verschillend is, anders reageert in bepaalde situaties en ieder oog net weer anders in elkaar zit qua bouw en functionaliteit, is elke operatie voor de patiënt en oogarts uniek ondanks dat deze mogelijk al duizenden staaroperaties heeft gedaan. Het is fijn, maar niet vanzelfsprekend, als de patiënt achteraf kan denken dat het is meegevallen en tevens blij is met het resultaat. Dit is het streven, elke keer weer, bij iedere patiënt.

Complicaties tijdens een staaroperatie

Het kan helaas soms anders lopen tijdens een operatie en dus ook tijdens een staaroperatie. Er kan een complicatie optreden. Daar is een kans op van ongeveer een 0.5 tot 1%. Dat is een klein percentage maar het zal je maar net overkomen. De meeste complicaties kunnen opgelost worden tijdens de staaroperatie. De operatie duurt dan vaak wat langer en het herstel na de operatie verloopt langzamer dan normaal gesproken bij een operatie waar geen complicatie is voorgevallen. In een zeldzaam geval kan het nodig zijn dat een tweede operatie gedaan moet worden om de complicatie op te lossen. In bijna alle gevallen zal het zicht ondanks een gecompliceerde staaroperatie beter zijn dan voor de operatie.

Al met al reden genoeg om een staaroperatie te ondergaan als men slecht ziet door staar. Het is de meest gedane en veilige operatie ter wereld met weinig tot geen ongemak voor de patiënt en over het algemeen heel goede eindresultaten.

Zie voor meer informatie de diverse staar filmpjes en behandelopties wat betreft de verschillende soorten implant lenzen op YouTube channel Zita Boonman.